Vajzat gjermane, turiste në Valbonë të Tropojës

Marash Kola
Shqipëria po vizitohet gjithnjë e më shumë nga turistë të huaj. Përveç bregdetit tonë të bukur, vise të tilla malore si Thethi, Razma, Valbona, Rrogami, Lura etj., janë duke joshur dhe tërhequr përherë e më shumë vizitorët nga vende të ndryshme të botës. Kështu, Rrogami me bukuritë e tij mahnitëse natyrore dhe klimën e shëndetshme, thuajse kuruese, vizitohet jo vetëm nga shumë turistë vendas, por dhe nga plot të huaj. Shumë prej këtyre të fundit kalojnë transit në Theth, ose dhe vijnë prej këndej në drejtim të Valbonës e vise të tjera, por gjithnjë duke u ndalur qoftë dhe për një kohë të shkurtër në Rrogamin e Shalës.
Kjo i ka vënë në lëvizje dhe punë banorët e pakët të atyshëm, të cilët kanë mbetur ende pa u larguar, duke marrë masa për t‘i pritur të ardhurit në kushte sa më normale. Kolë Gjoni, Mark Luigji, Lazër Toma etj., kanë rikonstruktuar dhe adaptuar banesat e tyre në formë hoteli turistik familjar. Ndërsa Mirash Pëllumbi është duke ndërtuar një mini-hotel, me mjedise përkatëse moderne. Dhe shteti po vihet në lëvizje, duke vlerësuar mundësinë dhe dobinë e zhvillimit të turizmit në këto anë. Kështu, në Bajram Curri-Valbonë do të zgjerohet dhe asfaltohet rruga, punimet për të cilën kanë filluar, duke marrë shkas edhe nga inspektimi i bërë pak kohë më parë nga ministri Sokol Olldashi. Ndërsa në anën tjetër, veriperëndimore të kreshtave alpine, asfaltimi i rrugës automobilistike ka arritur në Bogë dhe do të vazhdojë deri në Theth, ose "Zvicra e vogël", siç e kanë quajtur të huajt.
Turistet gjermane
Por, pa u zgjatur, në këtë shkrim do të ndalemi në veçanti, për një grup vajzash gjermane, të cilat verën e këtij viti, në kuadrin e një guide të gjatë turistike në Shqipëri, arritën deri në lartësitë alpine të saj. Ishte gati mesi i gushtit, kur një grup turistesh gjermane i përbërë nga 7 vajza: Hildegard, Eva, Veronika, Jenna, Hedvig dhe dy të tjera më emrin Sofia, pasi kishin realizuar guidën e tyre turistike në zona të ndryshme të Shqipërisë, duke kaluar e qëndruar dhe në Valbonë, arritën në Rrogamin e Shalës. Ato preferuan të qëndronin dhe të flinin, me mjetet e tyre rrethanore, në bahçen e Kolë Cakës, tek i cili, unë, shkruesi i këtyre radhëve, me shoqen time Lenën, të ardhur nga Tirana, ku dhe banojmë, kaluam mrekullisht disa ditë në verën e këtij viti.
Takimi
Familjarët e Kolës më thanë që unë t‘i takoja vajzat gjermane dhe po munda të komunikoja me to, t‘u thosha: "Nëse do të kishin ndonjë nevojë". Kjo lidhej dhe me traditën mikpritëse të shqiptarit. Vajta bashkë me shoqen dhe pasi i takuam, pyeta nëse ndonjëra dinte rusisht?. Sepse në këtë gjuhë mundet të merresha vesh me to. Si për çudi, njëra prej tyre, mos u gabofsha për emrin, Hildegard reagoj: "Ja znaju paruski" (unë di rusisht), dhe tregoji se e kishte mësuar në Moskë, e ftuar atje te një shoqe e saj, ku pat qëndruar tre muaj.
Udhëtimi
Në bisedë e sipër, turistet gjermane treguan se në Shqipëri kishin mbërritur në Durrës, më 26 korrik, ardhur nga Italia me traget. Pastaj, siç shpjegojnë ato, kishin udhëtuar nga Durrësi në Vlorë, Sarandë, Korçë, Pogradec, Dibër, Kukës, Bajram Curri-Rrogam dhe do të vijonin Theth-Bogë-Shkodër. Më 18 gusht parashikonin kthimin sërish me traget nga Durrësi në Itali, për në drejtim të vendit të tyre të lindjes, Gjermani. Është karakteristikë, se, siç treguan bukuroshet gjermane, një pjesë të madhe të udhëtimit të tyre e kishin bërë me këmbë. Ato thoshin që Vlorë-qytet-Orikum dhe nga këtu në Dukat kishin vajtur në këmbë e po kështu Himarë-Sarandë. Me këmbë kishin udhëtuar dhe nga Korça në Pogradec dhe një pjesë të rrugës Kukës-Bajram Curri, po me këmbë e kishin shkelur. Kështu e nga këtu kishin vazhduar rrugën malore deri në Rrogam, rrëzë alpeve; atje ku e ka burimin e tij lumi i kaltër i Valbonës. Me këmbë vijuan dhe në Theth e po kështu do të vazhdonin deri në Bogë.
Biseda
Në përgjigje të pyetjes se çfarë i shtyu që të vinin në Shqipëri dhe të bënin një guidë turistike të gjatë në kohë dhe në hapësirat e saj të tilla gjeografike, gjermankat shpjeguan: jemi të pasionuara për të shëtitur dhe për të njohur vendet evropiane. Prandaj kemi vajtur në disa prej tyre: Francë, Angli, Spanjë, Bullgari, Kroaci, Slloveni, Itali etj.". Nuk i pyetëm për kohën kur. "Në këtë kuadër, thanë ato, zgjodhëm për të vizituar edhe Shqipërinë. E bëmë këtë, sepse një shoqe e jona kishte lexuar në një gazetë, me emër, d.m.th., të madhe gjermane, ku ishte bërë një shkrim, që fliste shumë për Shqipërinë, fliste për bukuritë natyrore dhe njerëzit e saj të mirë. Tani, pasi përshkuam të gjithë këtë itinerar, në shumë qytete dhe deri në fshatra, pasi takuam shumë njerëz të kategorive të ndryshme, pamë dhe u bindëm për vërtetësinë dhe gjithë ato që na kishin thënë dhe kishim dëgjuar për Shqipërinë, për bukuritë natyrore, ashtu dhe për njerëzit e saj të mirë: të çiltër, korrekt, zemërgjerë dhe mikpritës". Ato më tej vijuan se "pamë që po punohej për të ndërtuar rrugë të reja. Në Valbonë kishte hotele të vegjël, për t‘u krijuar kushte më të mirë vizitorëve turistë". Në fund, vajzat gjermane kërkuan të shoqëroheshin për në Theth, që e bëri këtë Kolë Caka, i cili duket në foto midis vizitoreve turiste gjermane. Motivi që më shtyu për të shkruar këto radhë, për grupin turistik të vajzave gjermane, është se, pas bisedës së gjatë me to, konstatova disa cilësi të tyre, që mendoj se ka interes të ekspozohen në faqet e një gazete, që botohet në Shqipëri.
Karakteri i vajzave
Së pari, krahas etjes për dije dhe kulturë, që e dëshmon shkollimi i tyre, bien në sy pasioni i vajzave gjermane për të njohur vende të ndryshme evropiane, duke i parë ato nga afër dhe shkelur me këmbë, e në këtë kuadër dhe Shqipërinë, jo vetëm bregdetin e saj të bukur, por edhe zona të thella malore, deri në lartësitë alpine. Pasioni i vajzave simpatike, ndërthuret edhe me vullnetin e tyre të hekurt, për kalitjen fizike, kaq e këshillueshme dhe kaq e dobishme për shëndetin e njeriut. Së dyti, vajzat gjermane ishin kurajoze, cilësi e virtyt ky tepër i rëndësishëm për çdo njeri. Vetë ardhja e tyre në Shqipëri, si dhe udhëtimet në vende të tjera, pa pasur midis tyre asnjë të seksit mashkull, që radhë ndodh kjo te grupet turistike. Kur u thamë "se mund të strehoheshin, për të fjetur në ndonjë familje, kjo dhe për çdo eventualitet nga pikëpamja e sigurisë, ato u shprehën: "Faleminderit, por do të flemë këtu në natyrë, ne nuk e njohim frikën". Dhe në fakt, me pajisjet rrethanore që kishin, aty në natyrë, kaluan edhe natën. Në mëngjes u dukën në formë, fare mirë, sikur të kishin fjetur në ndonjë hotel luksoz.
Së treti, te mysafiret gjermane shihej jo vetëm thjeshtësia që dukej qartë, por dhe nikoqirllëku dhe qenia e tyre shtëpiake të mira. Kur me porosinë e familjarëve të Kolë Cakës u thamë: "Nëse do të kishin nevojë për ndonjë gjë"?. Ato u shprehën: "Vetëm pak djathë duam; kemi dhe makarona që do t‘i gatuajmë vetë", dhe kështu bënë, i përgatitën në kuzhinën e Kolës. Me makarona e djathë kaluan darkën. Kur shoqëruesi u tha se "po të keni nevojë për të ngarkuar plaçkat, çantat e rënda që i mbanin në kurriz, do të marrim edhe kalin", ato thanë: "Nuk ka nevojë". E merrnin me mënd vajzat se për kafshën e ngarkesën do të kishin edhe ndonjë detyrim financiar plus. Pra, kalitja tyre fizike, duke bërë dhe udhëtime të gjata në këmbë e të ngarkuara, ndërthurej edhe me nikoqirllëkun e tyre, për më pak shpenzime.
Ndarja
Në fund të bisedës, kur po ndaheshim me vajzat serioze gjermane, u thamë se, "nëse ato do të ishin dakord, se për guidën e tyre turistike në Shqipëri, mund të bëhej një shkrim e të botohej në ndonjë gazetë të këtushme, përfshi dhe fotot". Ato falënderuan për këtë dhe se mirëprisnin. Pas mesit të shtatorit, arritën disa fotografi të dërguara prej tyre, që me to po ilustrohet dhe ky shkrim.
Udhëtimi me hartë
Duket dhe është pak e çuditshme, por fakt, që një grup vajzash gjermane, pesë nga të cilat mbaruar universitetin dhe dy vazhdonin shkollimin, i kishin rënë e po i binin Shqipërisë, si me thënë, tej e përtej. Për t‘u orientuar gjatë udhëtimit të tyre, ato dispononin një hartë të hollësishme dhe që e lexonin dhe e kuptonin fare mirë. Ajo hartë e kishte p.sh., Thethin dhe me lagjet e tij: Gjelaj, Nikgjonaj, Gjeçaj etj., shkruar këto me germa të zeza dalluese.
Marrë nga www.gazeta-shqip.com