Nëno, kishe të drejtë!

Mbrëmjen e 22 majit 2008, vendosa këtu një postim me titull “Triumf shqiptar në Beograd”! I ndikuar ndoshta nga lodhja e ditë-natës, (sfera e djathtë e trurit duhej të ishte drejt mpirjes, ora kishte kaluar 23:00 dhe unë postimin po e bëja nga kompiuteri i zyrës), por edhe i nxitur prej njëfarë atmosfere entuziaste të krijuar pas kualifikimit në finalen e “Eurovision” të përfaqësueses së Shqipërisë Olta Boka, gjithçka po më ngjante me një triumf, ngjyruar në këtë formë, edhe prej faktit se kënga ishte interpretuar në gjuhën shqipe, atje, në Beograd!
Një ditë më pas, kur isha çliruar prej euforisë, mbërriti një koment interesant.
Ishte E Ëma e Zeqos, e cila shprehej:
Po ce trijumf mor bir i nënës ce trijumf? Trijumf thunet kur fiton na një gjë apo e ka lën mëndja nënën e ka rrudhur? Po sikur pastaja të thyej këmën shejtani e të fitonj qo koce nënës na një vënt të mir ça fjale do ti themi mor të keqen nëna apo që ka çliruar kosovën?
Përgjigja ime aty për aty ishte: Hehehe, e shikoj qe nuk je dakord me mua nëno! Po ti ke mendimin tënd dhe unë kam mendimin tim, apo jo?! Nese fiton qo goce, do themi që na nderoi, por edhe nese nuk fiton, do themi që kendoi shqip në Beograd dhe që doli ne finale, pra gjithsesi, pati një vleresim ndaj saj. Gjithë të mirat nëno!
Por E Ëma e Zeqos, nuk tërhiqet nga mendimet e saj dhe sërish më shkruan: Edhe ti mor beu nënës paç gjithë të mirat, pa kocja në mes të Beogradit ja mori këngës se atje bënej ai koncerti mor bir e nuk vajti të pushtonte Titon. Edhe donte nuk donte qafir Millosheviçi do ta dëgjonte kocen si qën bir qëni se nuk ishte i tinja ahengu. Apo e ka kabim nëna këtë mor paç uratën ti?
Nëno, po të them se nuk e ke fare gabim! Mendoj se ke tërësisht të drejtë në reagimin tënd. Dhe dije se, nuk po ta them për të të bërë qejfin, por po ta them këtu, hapur ku munden ta shikojnë të gjithë, pra KISHE TË DREJTË! Tani çfarë dua të them unë me tërë këtë hallakatje?!!!
Dua të them se komentet e Nënës më vunë në mendime. Dhe pasi u mendova, pasi ndryshova paradigmën time dhe e pashë çështjen në një tjëtër vështrim, arrita në përfundimin se në titull të postimit tim, kishte diçka euforike, përtej asaj që kish ndodhur, të fryrë në masë e ngjyrim, krahasuar me atë çfarë kish ndodhur vërtet. E kjo nuk kish ndodhur vetëm se unë isha euforik e pak i emocionuar në atë momentin kur vendosa postimin bashkë me titullin e tij, por sepse Ne, gazetarët shqiptarë siç mendoj, dhe Unë, siç jam i sigurt, jemi të brumosur me një stil abuziv në vendosjen dhe ndërtimin e titujve. E kam fjalën për shtypin e përditshëm. Kam dëgjuar me qindra herë analiza dhe mendime, por edhe reagime lexuesish, që me të drejtë, thonë se në shtypin shqiptar në 80 për qind të rasteve, brenda artikujve gjejnë gjëra krejt të ndryshme nga ajo çfarë premtohet, lajmërohet dhe kumtohet në titull. E ky është një zhgënjim për ata lexues, pjesën reaguese e më të vlefshme të të cilëve, nuk i kemi më besnikë, ose i kemi humbur fare e ndoshta përgjithnjë.
Tani, që të jemi të qartë, unë prej kohësh, mikut dhe kolegut tim Krasta, i kam sugjeruar ndërtimin e një blogu i cili siç mendoja, duhet të ketë në qendër median. I sugjerova ta ndërtojmë bashkërisht blogun, 4-5 kolegë, në mënyrë që të ketë diversitet në qëndrime, në ide dhe në “akuza”. Dhe në këtë blog, siç projektoja në mëndje, të trajtohej problematika e medias, por kësaj here pa dorashka. Besoj se diskutimi, evidentimi dhe trajtimi i “abuzimeve” nga disa pjesëmarrës është më i besueshëm dhe më produktiv. Reagimi i parë, mbase pak moralist, por sipas meje i drejtë, i Krastës, ishte: A je gati të rrëfehesh? Krasta pra, më kushtëzoi, më tha se duhej të përgatitesha për të rrëfyer “mëkatet” dhe pastaj mund të flisnim për ndërtimin e blogut. Unë besoj se tani e fillova rrëfimin tim këtu ku pata mundësinë, në blogun tim simbolik. Kam cekur shumë pak nga problematike e madhe, por mendoj se gjithsesi është një fillim. Për të shkuar më tej, kërkoj ndihmë dhe pjesëmarrje nga të gjithë. Ky postim është i hapur për ndërhyrje nga të gjithë, përfshirë punonjës të medias por edhe njerëz që nuk kanë lidhje me median, qofshin konsumatorë apo indiferentë ndaj saj. Unë e di se nëse ndonjë prej kolegëve të mi të medias, nuk bën të njëjtën gjë me mua, unë do të jem i vetmi që kam pranuar “abuzimin”, por kjo nuk më tremb. Unë besoj se plaga dhe sëmundja mjekohet e nuk bëhet vdekjeprurëse, nëse ajo pranohet pa përvetësuar psikologjinë e pacientit, por duke zgjedhur e zbatuar modelin e njeriut që sinqerisht kërkon të shërohet dhe e bën këtë me çdo kusht. Unë e di se ky postim, nuk ka asnjë efekt pa pjesëmarrje, ashtu sikurse me gëzim kuptoj, se pjesëmarrja dhe mendimet e të gjithëve, i japin forcën e nevojshme për të ndikuar sadopak.

Triumf shqiptar në Beograd!

Perfaqesuesja e Shqiperise ne "Eurosong 2008" Olta Boka, renditet mes finalisteve me kengen e saj "Zemren e lame peng" interpretuar ne Beograd. Suksese Olta!

Thuaje fjalën e mirë, se zemrën s`ta shesh askush!

Prishtina më pëlqen, por nuk e njoh plotësisht. E adhuroj atë masë të saj, aq sa kam mundur të zbuloj deri tash. Megjithatë, kam vënë re, se disa prishtinas dhe prishtinase, në vlerësimin tim, qëndrojnë më lart se Prishtina, ashtu sikurse disa të tjerë, qëndrojnë më poshtë në këtë opinion, subjektiv sigurisht! E pëlqej Prishtinën ku flitet shqip, atë qytet ku krahas flamurit vendës vazhdon të shfaqet edhe flamuri kombëtar, jo në shenjë revolte apo mospranimi për simbolet e reja, por ne shenjë brendie. Prishtina e natës është akoma më e bukur. Nëse shikohet prej Kodrës së Trimave, Prishtina i ngjan një New Yorku, ballkanas. Rrugët kryesore, ato që mbajnë mbi vete lëvizjet më të shpeshta, janë me të vërtetë ok, krahasuar me Tiranën. Lokalet e natës ofrojnë muzikë live, grupe fort të njohura kosovare që këndojnë muzikë shqip, popullore dhe moderne njëkohësisht. S`mund ta harroj një ndodhi të datës 28-29 nëntor në “Zanzi Bar”. Grupi muzikor që kishte interpretuar live disa rryma muzikore, në ora 00:00 këndoi Himnin Kombëtar shqiptar e më pas, disa këngë popullore, fort të lidhura në Kosovë e Shqipëri me luftën dhe përpjekjet për liri. Ishte i bukur ai kalim krejt i papritur, nga muzika rock, apo jazz, në timbrin dhe fjalën shqipe. Një surprizë që vështirë ta gjesh në Tiranë, fatkeqësisht (edhe nëse ndodh, vështirë të ketë kurrë atë ngazëllim apo ngarkesë emocionale si në Prishtinë)! Baret janë me të vërtetë mirë, shërbimi të kënaq, kafeja është e shijshme, mund të lexosh gazetat në çdo lokal dhe të qëndrosh pa e vrarë mendjen dhe fare i pa kompleksuar se dikush atje matanë, po shikon fort me habi me me kureshjte, çfarë po bën, ç`po flet apo me kë qëndron ti. Secili në punë të tij. E nëse ndodh që të kërkosh një cigare, apo një çakmak, apo të ta kërkojnë një të tillë, e gjitha ndodh me mirësjellje. Çfarë nuk pëlqej tek Prishtina! Do njerëz krejt të ftohtë, që shpeshherë flasin serbisht kur s`është e nevojshme. Një të tillë po prisja në shëtitoren para RTK-së, për të udhëtuar drejt Mitrovicës, sepse nuk e njoh Prishtinën aq mirë. U vonua disa orë vajza, erdhi dhe nuk më kërkoi ndjesë për vonesën e saj dhe unë, u shpreha. E nxora gjithë mllefin që më ishte mbledhur gjatë atyre orëve të pritjes që i kalova herë në internet-caffe dhe herë duke ecur ngadalë në shëtitoren e këndshme që nis nga KEK-u e përfundon diku në sheshin para Qeverisë së Kosovës, ku ndodhet monumenti i Skënderbeut, që më kujtonte Tiranën. E pasi kisha komunikuar gjithë nerva vendimin tim për të mos udhëtuar drejt Mitrovicës (ishte muzg), se tash ishte vonë dhe isha inatosur prej vonesës mbi dy orëshe të koleges që më pat premtuar të më shoqëronte, ajo më ftoi për një “makiato” të mirë Prishtine, të cilën e dija, se nuk kam shans ta shijoj në Tiranë, e më tha në shqip: Thuaje fjalën e mirë, se zemrën nuk ta shesh askush!

my birthplace

Lumi Valbona, Tropoje
Fierze-Koman, Tropoje
Fierze-Koman, Tropoje
Fierze-Koman, Tropoje

Rrëfehem

Fllad i freskët
Po mbërrin,
Dritaret janë hapur,
kjo erë,
prej visesh t`largëta
vjen, e më thotë
se të preku, të pa,
në një bregdeti
pate braktisur, botën,
veç sorrat, krokamat,
lajmëronin jetën
se s`kish vdekur.

Zhurmat qiellore,
zhduken horizonteve,
kurora misterioze
mbi flokët e paqarta,
i dashuroj enigmat
si ty,
rri atje, qëndro,
horizontet dua
ti kapërcej çdo çast
e të vij tek ti, pa e ditur
si atëherë pas mesnatave.

Nëse kthehesh,
me të tjera,
do më shohësh,
rrëfehem se të dua
më shumë se
të gjitha të tjerat,
mungesën tënde
i vetëm, s`mundem
ta mbush...

...T.Sokolaj, 08

Shkarko MP3 nga Youtube

Pak ditë më parë, lashë një koment në postimin që “e paditur” kishte vendosur në bloggun e saj lidhur me listën e dhjetë këngëve italiane të preferuara. Aty shpjegoja se njëra prej këngëve, ajo me titull Ancora, kenduar nga Edoardo de Chreschenzo, më ishte dashur pak kohë më parë dhe angazhimi për ta gjetur ishte disi serioz. Pasi dështova në kërkimin tim në të gjitha pikat e shitjeve të CD-ve në Tiranë dhe pasi kontaktova edhe me disa miq jashtë vendit, kërkova në internet dhe natyrisht, kënga, në disa versione të saj videoclip, gjendej në Youtube. E dëgjova këngën disa herë, verifikova nëse kishte ndonjë mundësi shkarkimi në internet, por mu duk e pamundur. Një mik, të cilit rastësisht po i flisja për këtë ccështje, më sugjeroi adresën: http://vixy.net

Home-page e adresës ishte e thjeshtë dhe po ashtu, edhe shkarkimi nga Youtube, përmes saj, ishte diccka që realizohej pa shumë mundim edhe pse, kërkonte pak kohë. Pasi klikova në adresën e mësipërme, hapa një dritare të re interneti dhe aty arrita tek faqja në Youtube ku ndodhej kënga që po kërkoja. Linkun e faqes në Youtube, e kopjova (Copy) dhe më pas bëra komandën (Paste) duke klikuar në dritaren e faqes: http://vixy.net, ku ndodhet shënimi

URL:

Më pas, tek opsioni Converts to: Zgjodha konvertimin e videoklipit të këngës në format MP3, klikova ne butonin Start qe gjendet me poshte dhe pasi http://vixy.net, u lidh me serverin e Youtube, u realizua gradualisht konvertimi e me pas shkarkimi si cdo proces i tillë nga interneti. Duhet bere kujdes ne perzgjedhjen e linkut qe kopjoni nga Youtube, pasi aty shpeshhere gjendet e postuar disa here e njejta kenge apo i njejti material ne versione te ndryshme. Nese nje link i marre aty nuk funskionon, duhet provuar nje tjeter link qe permban materialin qe kerkoni. Faleminderit per vemendjen ;)

PS: Ky postim është bërë me sugjerim nga “e paditur”

Pranverë në Prishtinë!

A t`kujtohet natë e parë?
Shi kur binte në Prishtinë
Unë e ti, si dy këngëtarë
Përshpërisnim për dashurinë

Unë të doja, ti më doje
Lugut të gjelbërt të Gërmisë
Hëna yjet, na bënin roje
E lisat gjelbëronin prej lakmisë

S`harrohet dot ngrohtësi e parë
Kur pranvera ishte në Prishtinë
Unë e ti si dy këngëtarë
Thurnim vargje për ardhmërinë

ref
S`harrohet dot ngrohtësi e parë
Kur pranvera ishte në prishtinë
Unë e ti si këngëtarë
Thurnim vargje për ardhmërinë

.....na na na

A t`kujtohet natë e parë?
Shi kur binte në Prishtinë
Unë e ti, si dy këngëtarë
Përshpërisnim për dashurinë

Unë të doja, ti më doje
Lugut të gjelbërt të Gërmisë
Hëna yjet, na bënin roje
E lisat gjelbëronin prej lakmisë

S`harrohet dot ngrohtësi e parë
Kur pranvera ishte në Prishtinë
Unë e ti, si dy këngëtarë
Thurnim vargje për ardhmërinë

ref
S`harrohet dot ngrohtësi e parë
Kur pranvera ishte në Prishtinë
Unë e ti, si dy këngëtarë
Thurnim vargje për ardhmërinë

........në Prishtinë...në Prishtinë

Kënga interpretohet nga Aleksandër Gjoka, është pjesë e koleksionit "Këngët e Shekullit", 2007. Ekskluziviteti i saj, megjithatë, u takon këngëtarëve shqiptarë të Kosovës, Sabri Fejzullahu dhe Edona Llalloshi, që e sollën në skenë për herë të parë. E solla këtu jo vetëm sepse më pëlqen teksti, interpretimi dhe muzika, por edhe ngase ushqej një afeksion të veçantë për Prishtinën, e cila këtë Pranverë e përjeton në mënyrë të veçantë, ndryshe nga gjithë pranverat e tjera, tani është E PAVARUR! Gati e kishim harruar këtë ngjarje të gëzueshme, apo jo?!

Guida e Sarandes...

Koman-Fierze

Komani, lundrim drejt Fierzes, foto ATSH

Laokonti

Më shihni tek mbytem nga gjarpërinjtë
në muze të Louvrit në Madrid, Në New York
Para syve tuaj e aparate turistësh.
Qindra vjet kam që vuaj
nga që s'flas dot
Si të flas?
A mundet një nofull mermeri
të lëvizë një grimë, të korrigjojë diçka?
vini re syte e mi, te zgavrat e thella
një enigmë, si amebë të tharë atje ka.

Një të fshehtë të madhe ndrydh brënda gjoksit
para syve tuaj, në Paris, në Madrid.
Ah, do të doja dyfish të m'i shtonit,
veç sekretin e madhë të shkarkoja një ditë.

Tek më vini rrotull, unë them me vete
kaq të verbër të jeni sa të mos të ndjeni këtë,
që ky ngërç e ky ankth në qënien time
s'êshtë nga gjarpërinjtë, por nga një tjetër gjë?

Mijëra herë në mijra net e ditë
të vërtetën e frikshme përsëris pa pushim.
Me shpresën e marrë se nga kjo përsëritje
ndoshta mermeri peson një ndryshim.

Po s'ndërron ai kurrë.
Art i skulpturës
gënjeshtrën mbi të ka ngrirë përgjithnjë.
I mbërthyer në dëshminë e saj të rreme,
të vërtetën kujtoj e qaj për të.

Si çdo gjë e tmerrshme është i thjesht sekreti,
që brënda boshllëku i gjoksit mban.
Afroni, pra, kokat të dëgjoni të vërtetën,
mua s'më mbytën gjarpërinjtë por trojanët më vranë.

O, sikur të mundja gjithçka të tregoja.
Si do të ngrinit para meje si gur,
por une i dënuar mes rropamës suaj
moskokëçarëse
monologun të thurr.

Ju e dini se përpara Trojës ahere,
kali i drunjtë, dhuratë e grekëve u shfaq.
Ky kalë në dy grupe i ndau trojanët:
ta pranonin atë, ose ta flaknin sakaq.
Pajtim me armikun, ulërinin tradhtarët
mjaft më me luftë, zjarr edhe helme.
Erdhi koha që shpatat ti kthejmë në parmenda
armiqte ne miq erdh koha të kthejmë.

Në mbledhje të gjatë "pro" dhe "kundra" kalit,
unë "kundra", kryesova me tërbim.
Dhe juve ju kam thënë atëhere se hyjnit
gjarpërinjtë më dërguan si ndërshkim.

Ç'përralla kalamajsh, ç'trillim për budallenjtë
unë gjarpërinjtë do t'i mbrapsja me një shkelm.
Po ç'ti bëj fushatës së tradhëtarëve kundër meje
shantazheve, letrave anonime plot helm.

Ditë e natë e me javë polemika vazhdonte,
nga shtresat e mesme e gjer në qeveri.
Ishte vjeshtë.
Nën qiellin e hirnosur me erë
kali i drunjtë përjashta priste në shi.

Atë kalë unë i pari e kisha goditur,
ndaj,e dija, ate s'do të ma falnin përjetë.
Më në fund "vijë e butë" fiton mbi të "ashprën",
dhe ne "kokëfortët" na vunë në arrest.

Në burg, me gotën e ujit, në mesnatë
helmin na dhanë ata të pijmë
ata qe ulërinin kundër dhunës e shpatës
Që dinin të kafshonin tamam si gjarpërinjtë

Në mëngjez që pagdhirë në breg të detit
ma hodhën kufomën drejt mbi zhavor.
Rapsodet anembanë përhapën
version fals të gjarpërinjve hyjnorë.

Ky ishte mbarimi i polemikës për kalin,
ju e dini me Trojën se ç'ndodhi pastaj.
Tre mijë vjet rrjesht,
nga muzeu në muzera,
unë hamalli i mermertë, gënjeshtrën mbaj.

Tre mijë vjet...Akoma zjarret e Trojes
si floknaje e kuqe më rrinë në sy.
Po më i tmerrshëm se zjarret, kumet e vomet
ishte fundi fare,
kur u bë qetesi.

Troje e braktisur.
Gërmadhë
Hi i ftohtë
dhe poshtë ne të vdekurit shtrirë rresht.
Dhe papritur, në muzg sipër tokës se mardhur
u ndje diçka që atë çante përmes.

Ç'ishte kjo gërvimë kështu, kjo jehonë?
Vumë veshin. Kuptuam, grekët e ligj
përmbi qëndrën e qytetit me parmëndë lëronin
për të thënë se Troja përjetë vdiq.

Ja më në fund dhe parmënda e tyre.
Ah,plugu i saj si na çante më dysh!
Nga tradhëtia e Trojës, nga gjithë dhembjet,
ky kafshim i parmëndës më i hidhur ish.

T'i kthejmë shpatat më në fund në parmenda.
Kështu thërrisnin atëhere ata.
Midis fjalëve tuaja, si mallkim, si gjëmë
veshët me kapën edhe këtë hata.

Më kanë lodhur më shumë, besomëni, ca fjalë,
se kjo peshë e neveritshme gjarpërinjsh.
Ju, që gjer në hënë kini shkuar, si vallë
s'depërtoni dot deri në gjoksin tim?

Gumëzhina juaj si zhaurimë deti
më vjen nga çdo anë më përplaset në vesh,
nga copëra bisedash shumëgjuhëshe rreth meje
shqetësimet e mëdha të botës marr vesh.

Dëgjoj emra shtetesh të reja që kanë dalë,
emra kombesh e popujsh të rinj dëgjoj,
veç ai, i vjetri, i tmerrshmi kalë,
ashtu si atëhere ka mbetur njëlloj.

Prej patkonjve të tij unë rrënqethem akoma
dhe kështu në mermer i mbrojtur siç jam,
kurse ju, të panjohurit, ju prej mishi dhe kocke
vërtiteni mospërfillës nga salla në sallë.

Vërtiteni,
flisni për teatrin e për plazhet,
për gjithfare motorësh e gjithfarë qeverish,
pa ju shkuar mëndja që ai mund të shfaqet
në një ditë të rëndomtë, nje mëngjes me shi.

Ashtu si atehëre....
po mjaft,
u lodha.
Nga vërtitja juaj po më erren sytë,
nga rropama juaj veshët më gjëmojnë
në muze të Londrës në Louvre e Madrid,
në pafshi ndonjë ditë të bëhem copëra
nga marazi, siç thonë, të plas, t'ia bëj "krak"
jo kujtimet e Trojës, as gjarpërinjtë monstra,
po indiferenca juaj
do të bëhet shkak

Ismail Kadare

Loja me të vdekurin e me të gjallët!

Vite më parë, në njeri u zhduk. Humbi pa nam e nishan. U thanë aq shumë gjëra për këtë punë, çështja u bë aq komplekse, saqë të gjitha palët e gjenin krejt lehtë një justifikim për çfarë kish ndodhur. Ajo që ndodhi me atë njeri, prej asaj kohe deri në vitin 2007, përfshihej në një kapitull fort kritik e të ashpër për Shqipërinë, në raportet vjetore të “Amnesty International”. Nuk e di çfarë do të thotë raporti i vitit 2008 pasi ende nuk ka dalë por edhe për faktin se çështja ka pasur zhvillime. Gjithsesi mua nuk më interesojnë fort emrat e personave apo të partive. Ama kam vënë re se kjo çështje është kthyer e rikthyer në vëmendjen publike sa herë përgatitej ose ndodhte ndonjë zhvillim i fortë politik. Kjo gjë s`më ka lënë shije të mirë. Tashti, kur shumë njerëz po mendojnë se çështja shkoi në dyert e gjykatës, drejtësia veproi dhe fajtorët do të ulen në bankën e akuzës, me thënë të drejtën unë jo vetëm që nuk jam dhe aq optimist, por jam vrerosur krejt. Mendoj se e kam provuar dyshimin tim, se drejtësia në këtë vend, jo vetëm që është e varur nga politika, por më së shumti i shërben asaj në raste nevoje duke u kthyer në “mashë” për prekjen e zjarrit nga individë të veçantë të veshur me kostumet e “titullarëve” të caktuar. Përshembull, mua nuk ma heq njeri nga mendja dyshimin, se dërgimi në bankën e akuzës i atyre personave që për 13 vjet me radhë u pandehën, është mirëfilli një shantazh që një “titullar” i rrezikuar pas ndryshimeve në Kushtetutën e vendit, i bën një “titullari” tjetër që mund të përbëjë rrezik, falë mundësisë që i është krijuar pas ndryshimeve kushtetuese. As vetë të akuzuarit nuk do të kishin dashur kurrë që 13 vite të jetës së tyre, ti kalonin duke mbajtur në kurriz akuzën për një nga krimet më të rënda të ndodhura në këtë vend. Ata janë vërtet të akuzuar, por kurrsesi s`më vjen mirë që politika e këtij vendi, luan me fatin e një njeriu të zhdukur prej 13 vitesh ashtu sikundër përdor moralin dhe njerëzinë e tre të gjallëve të pandehur, që gjithsesi ende nuk janë shpallur fajtorë në mënyrë përfundimtare. Dhe sipas dyshimeve të mia, ata që e bëjnë këtë, nuk janë as më shumë e as më pak, se personazhet që publikisht dalin para qyterarëve të këtij vendi dhe flasin me zell e me terma “të mençur” për drejtësinë e pavarur, për drejtësinë në shërbim të qytetarit, duke bërë kështu krimin e tretë, genjeshtrën ndaj ne të gjithëve.

Ditar, Autoblindat (I)

I ftohti i ditëve të para të nëntorit kishte pllakosur. Njerëzit dilnin vonë nga shtëpitë ca ngaqë nuk kishin shkaqe për të nxituar, por edhe ngase kishin shpresë se në ikje të mëngjesit, një rreze dielli do ta ngrohte ditën sadopak. Në agim xhamat e dritareve mjegulloheshin nga përplasja e të ngrohtit të shtëpisë me temperaturat e acarta në anën tjetër. Autoblindat ngjanin si gjallesa gjigande përtej xhamave të kondensuar. Kjo ndodhte vetëm në mëngjes prej ajrit të ngrohur nga frymëmarrja jonë, sepse gjatë ditës energjia elektrike mungonte dhe nuk kishim me se të ngroheshim. Ata që kishin mundur të grumbullonin ndonjë copë dru quheshin me fat, ndërsa të tjerët, kishin për shpëtim rrobat e trasha. Paqartësia e hapësirës së dritareve, sikur i smadhonte mjtet e blinduara, i shfaqte më të frikshëm, më misteriozë. Të heshtur dhe me një ritëm luftarak, njëri pas tjetrit, autoblindat patrullonin në qytetin e shkretë. Kishte kohë që, jashtë banesave dukeshin vetëm të rriturit. Ne, fëmijët u ishim kthyer lojrave brenda shtëpive por edhe te rriturit i kishin reduktuar daljet në mënyrë të dukshme. Nuk kishte shkak për të dalë, madje kishte mjaft arësye për të qëndruar brenda. Dyqanet dhe kafanetë qëndronin thuajse gjithë kohës mbyllur. Biblioteka ishte shkatërruar me kohë. Aty ndodheshin rreth 130 tituj, edhe ata pak libra që kishin mbetur, ishin dëmtuar, kapakët ishin grisur, ndonjë fletë kishte humbur. Në mungesë të kafeneve, dyqaneve apo bibliotekës, e vetmja gjë që mund të bejë aty, ishte një vizitë tek të afërmit apo të njohurit. Por edhe vizitat ishin bërë gjithnjë më të rralla për të mos thënë se ishin zhdukur fare. Disa prej nesh, harronim lojërat në mes, kur ndonjëri prej të rriturve vinte nga jashtë dhe fillonte të rrëfente. Qyteti na dukej sikur i përkiste një bote tjetër, të largët, që na afrohej vetëm përmes rrezikut, kërcënimit, që e ndjenim aq pranë. Kështu ndodhi edhe atë ditë. Dikush doli për të blerë ushqimet e ditës dhe në kthim, rrëfeu se në qytet flitej se autoblindat kishin mbërritur nga Tirana atë mëngjes. Të rriturit kujdeseshin të mos flisnin në praninë tonë, tonaliteti i bisedave ishte i ulët por ne ishim kuriozë dhe mësonim ndonjë gjë. Sa e sa herë e kishim vrarë mendjen për të bërë lidhjen mes copëzave të fjalëve, për të gjetur kuptimin e tyre. Kjo shpeshherë na ndihmonte të vrisnim kohën. Unë fshehurazi kisha dalë në verandë pak kohë më parë dhe kisha mundur të shquaja tytat e errëta të mitralozëve mbi kurrizin e çeliktë të blindave. Ato qëndronin mbi dy këmbë metalike pas të cilave fshihej një njeri më veshje laramane që e kishte fshehur fytyrën nën një skafandër të gjelbërt. I dukej vetëm koka dhe dora e djathtë e vendosur aty ku unë mendoja se ishte këmbëza e armës. Secili blind kishte nga një të tillë në pjesën e sipërme. Madhështia, ritmi i ecjes së ngadaltë, zhurma e motorit por edhe dora e ushtarit në këmbëzën e armës, i jepnin kësaj skene një trajtë veprimi të pritshëm dhe të frikshëm. Lëvizja e zhurmshme atyre mjeteve, bëhej në sajë të gomave të trasha që më kujtuan disa biseda të shkuara me bashkëmoshatarët, për “gomat e mishta”, siç i quanim ne. Për gomat pa komerdare ajri e kam fjalën, ato që ne i kishim quajtur “goma lufte”, sepse as plumbat, siç mendonim, nuk kishin efekt mbi to. Ne ishim mësuar gjatë atyre muajve me bisedat hipotetike rreth luftës, armëve, kalibrave e përballjeve. Një instikt fëminor i vetëmbrojtjes së pritshme, na bënte të ndjeheshim më të afërt dhe më miq se kurrë me shokët tanë që na rrëfenin se kishin armë në shtëpi. Me ata që në fakt më parë, nuk është se shkonim dhe aq mirë. Tani që na rrëfenin se babai apo vëllezërit e tyre i përdornin armët, ndërsa dëgjonim këto fjalë një ëndërr e një shpresë davaritej në mendjet tona. Mendonim se një ditë, kur ta ndjenim veten në rrezik do të shkonim tek ata dhe ata do të na mbronin ngase dinin të qëllonin me armë. Atë ditë kur autoblindat mbërritën, ne siç ishte bërë e zakonshme në ato kohë, dolëm fshehurazi nga shtëpitë. U mblodhëm në një apartament të shkretuar të katit të parë, aty ku dikur kishte jetuar një familje e madhe kosovare në kohën e pushtimit serb. Heronjtë tanë, ata që përditë na rrëfenin për armët që mbanin në shtëpi, atë ditë ishin të heshtur. E kishin kuptuar se ato armë nuk vlenin kundër blindave, që ishin shfaqur në agim e që askush nuk mund të thoshte përse kishin ardhur e që siç mendonim, përse po patrullonin në qytet, sikur po kërkonin pozicionin strategjik nga i cili do të fillonte sulmi që ai të ishte më tepër shkatërrmitar. Secili nga ne e kishte kuptuar mirë, se ato tyta të mëdha në ballë të autoblindave bashkë me mitralozët lart, për të cilët kishim dëgjuar se qëllonin me breshëri të shpejta, ishin fitimtare përballë armëve të lehta që mbanin në shtëpi disa prej familjeve të shokëve tanë. Nuk gjetëm rrugëzgjidhje për këtë. Ndaj hapëm një temë tjetër për bisedat tona të asaj dite. Pa asnjë lajmërim paraprak, atë ditë, mësimi ishte ndërprerë në të gjitha shkollat. Askush nuk kishte tentuar të nisej për atje sikur më parë të ishte bërë ndonjë pakt kolektiv. Shumica prej nesh nuk e morëm guximin ta bënim këtë. Dëgjuam se tek sheshi në qendër të qytetit, nga ku duhej ta kalonim për në shkollë, ishin vendosur disa mjeteve të blinduara me të cilat nuk dëshironim të përballeshim duke mbajtur në duart çantat e shkollës. Në zemrat tona ishte ngjallur dëshira e madhe për një autoblindë. Nëse do ta kishim edhe ne një të tillë, besnonim se do të mund të dilnim rrugëve të qytetit ku ishim rritur, ndoshta do të shkonim edhe në shkollë, duke ditur se përballja do të ishte në kushte të barabarta. Nga mesdita na thanë se disa prej mësuesve tanë, kishin qëndruar disa orë në shkollë dhe më pas ishin larguar kur asnjë nxënës nuk ishte paraqitur aty. Asnjëherë tjetër më parë, nuk kishim dashur më shumë sesa atë ditë, të shkonim në shkollë. Vendosëm të ndaheshim duke u betuar njërëzi se të nesërmen, sido që të ishte gjendja, do të shkonim në shkollë. Disa prej nesh morën përsipër të lajmëronin edhe shoqet e shokët tjerë që nuk ishin të pranishëm, në mënyrë që të gjithë së bashku, edhe nëse prindërit nuk do të na lejonin, të niseshim për në shkollë mëngjesin e ardhshëm. Vendosëm të ndiqnim rrugën nga e cila kishim kaluar gjithnjë, të mos bënim asnjë përpjekje për t`ju shmangur autoblindave por gjithashtu ndamë mendimin se askush nga ne nuk duhej të shkëputej nga grupi gjate ecjes ashtu siç nuk duhej për asnjë arësye të shikonim nga blindat apo tu flisnim ndonjë fjalë njerëzve që fshiheshin brenda tyre. Për ne, qëllimi final ishte të shkonim në shkollë, mjaftonte ta bënim këtë qoftë edhe duke heshtur përballë atyre gjallesave të ngurta e hermetike që dukej sikur na sfidonin. U kthyem nëpër shtëpi dhe secili nga ne, filloi të mendonte mënyrën si do tu tregonim prindërve për planin tonë në mënyrë që ata të pranonin. Dëshironim ta arrinim atë qëllim por kurrsesi nuk do të pranonim që prindërit të na shoqëronin për në shkollë. Kjo na dukej jo vetëm si një shfaqje e frikës tonë por kundërshtimi ynë kishte edhe një tjetër shkak. Mendonim se në fund të fundit, autoblindat nuk kishin punë me fëmijët ndërsa me të rriturit ndryshonte puna. Ata që thuhej se kishin ardhur bashkë me blindat, kishin ndaluar disa të rritur. I kishin çuar diku por askush nuk dinte ndonjë gjë për këtë. Të rriturit ishin fiksuar pas lajmeve që shfaqeshin në TV. Gazetat kishin kohë që nuk shfaqeshin në atë qytet, për probleme të siugurisë së transportit. Edhe më parë, ndryshe nga çdo vend i botës, aty gazetat e ditës mbërrinin pas orës 14:30. Siç nuk kishte ndodhur kurrë më parë, më të mëdhenjtë, ishin instiktivisht indiferentë ndaj vogëlsirave të jetës tonë të përditshme edhe kur ne ua shfaqnim apo i shprehnim ato. Thjesht bënin sikur na dëgjonin por shikimin e kishin tretur larg, atje ku imagjinata jonë fëminore nuk mbërrinte dot.I